زشت و زیبای《 فساد فولاد مبارکه》
✍ صالح رحمتی
🔹روشن است که یک فساد اقتصادی سنگین و گسترده، نمی‌تواند زیبایی خاصی داشته باشد، اما آنچه که در اطراف ماجرای کشف فساد می‌تواند جهت حسن و زیبایی یا جهت قبح و زشتی ببخشد، افعال و رفتارهایی است که از انسانها سر میزند. در این ماجرا چگونه رفتار شد؟
۱. آن نهادی که کاشف این تخلفات مالی گسترده بود و ابایی از طرح و بیان آن نداشت، مجلس شورای اسلامی با استفاده از حق تحقیق و تفحص در امور کشوری است. حقی که ریشه در متن قانون اساسی دارد و در اصل ۷۶ گنجانده شده است: «مجلس شورای اسلامی حق تحقیق و تفحص در تمام امور کشور را دارد.» مجلس شورای اسلامی می‌توانست از این حق خود صرف نظر نموده و آن را استیفاء نکند، لیکن این حق را تکلیف خود دانسته، در موضوعی بسیار مهم و در مصداقی کاملاً دردسرساز (شرکت فولاد مبارکه) وارد میدان شده و تحقیق و تفحص خود را انجام داده و گزارش تفصیلی آن را نیز در اختیار عموم می گذارد. و این اقدام، جهت محسنه و زیبایی چنین واقعه‌ای است، و همین واقعیت است که نافی فساد سیستماتیک می‌باشد.
۲. کشف این فساد سنگین، متکی بر استفاده از ظرفیتی بود که در متن قانون اساسی جمهوری اسلامی قرار داشت. این سخن، به این معناست که جمهوری اسلامی، در متن قانون اساسی به دنبال بستن راه‌های فساد و انحراف بوده و یکی از ابزارها را تحقیق و تفحص مجلس و نمایندگان مردم قرار داده، تا علاوه بر نهادهای نظارتی و امنیتی، مردم نیز بتوانند با استفاده از ظرفیت نمایندگان خویش و از طریق قانون، در پستوی شرکتها و اموال انباشته دولتی سرک کشیده و از خفایا و زوایای امور آگاه گردند. و این چنین ظرفیتی در متن قانون اساسی، دلها را امیدوار به آینده پیش‌روی می‌نماید.
۳. و اما وقوع چنین فساد گسترده ای، فارغ از اینکه چه کسانی و با چه عملکردی درگیر ماجرای فساد بوده اند، عاملی مهم و اساسی دارد که در غوغای این ایام باید بدان توجه نمود. و ای بسا با توجه به این عامل است که برخی از کسانی که صدایشان بلند شده و در موضع طلبکاری نشسته اند، باید آرام گرفته و پاسخگو باشند.
به نظر می‌رسد، جهت قبیحه و زشتی در این ماجرا - علاوه بر آلودگی شرکت به فساد گسترده- تحقق همان چیزی است که قرآن کریم از آن نهی کرده و سیره علوی از آن بری بود.
خداوند متعال می‌فرماید:
«ما أَفاءَ اللَّهُ عَلى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرى فَلِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِی الْقُرْبى وَ الْیَتامى وَ الْمَساکینِ وَ ابْنِ السَّبیلِ کَیْ لا یَکُونَ دُولَةً بَیْنَ الْأَغْنِیاءِ مِنْکُمْ»۱
«ثروتی را که خداوند به رسولش بازگردانید، برای خدا و رسول و ذی القربی و یتیمان و مساکین و در راه ماندگان است تا آن ثروت، در میان اغنیاء نچرخد.»
براساس آیه شریفه، قرار بر این بود که هر آنچه فیء است به فقرا و مساکین برسد، اما شرکت فولاد مبارکه، با چنبره زدن بر ثروت ملی و دستیابی به زنجیره مالکیت کامل بر تولید فولاد از معدن تا نورد، این ثروت را در میان اغنیاء دست به دست می‌گرداند، و برای حفظ این ثروت نیز، مبتلا به چه تخلفات مالی گسترده‌ای می‌شود.
در حدیثى از پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) آمده است: «هفت گروه را من و همه پیامبران که دعاى آنها در پیشگاه خدا مقبول است، لعن و نفرین کرده‌ایم یک گروه از آنها کسانى هستند که بیت المال را اختصاص به خود مى‌دهند: «المستأثر بالفى‌ء».۲
🔹سخن این است که: تا زمانی که در ساختارسازیهای اقتصادی از اصول قرآنی و طریقت علوی اجتناب ورزیده و نگاهمان به علم اقتصاد ورشکسته لیبرال باشد، امیدی به رهایی از دام چنین فسادهایی نیست. باید از سرچشمه آغاز نمود و تقنین نظام اقتصادی را مبتنی بر اندیشه اسلامی، بازتعریف کرده و ساختارها اقتصادی را براساس قانون اقتصادی اسلامی از نو نوشت.
در عین امیدواری به ظرفیت غنی قانون اساسی، باید به بازسازی اساسی در ساختارهای اقتصادی روی آورد و در غوغای کشف فساد، نباید راه گم نموده و درگیر حواشی شد. همین ایام، مجلس محترم شورای اسلامی درگیر اصلاح قانون بانکی است. میدانیم که نظام بانکی نیز یکی از مناشی جریان فساد در کشور است. اگر در این فرآیند اصلاح نیز به اصول قرآنی توجه نگردد و به رفع دو معضل اساسی معاملات صوری و انباشت سرمایه، فکری نشود باز هم باید شاهد تولید فساد بانکی بود.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖
۱. حشر، آیه ۷
۲. کنز العمال، ج۱۶، ص۹۰
