مناهج

نظرسنجی سنن حوزوی

مناهج
نگرش ها و دغدغه های حوزه و روحانیت

طبقه بندی موضوعی

🎥 چگونگی برگزاری کنگره حقوق بشر بر محور رساله حقوق امام سجاد

🌹 ولادت حضرت سیدالساجدین زین العابدین امام سجاد علیه السلام تبریک و تهنیت باد.

  • صادقی

🎥 شیخ جعفر ناصری

  • صادقی

ریزش‌ها و رویش‌های صنفی

محمد عالم‌زاده نوری

گفتگوهای اخیر ضرورت بحث و بررسی پیرامون «هویت صنفی روحانیت» و شاخصه‌های دقیق «حوزوی‌بودن» را بیش از پیش معلوم ساخت. لازم است خط و مرز طلبگی را صریح و گویا معلوم سازیم و تعریف جامع و مانع و قاطعی از ماهیت روحانیت بیان کنیم تا عیاری برای داوری در این باره باشد. گرچه این کمترین در نوشته‌های فراوانی به این بحث پرداخته و بیش و کم تلاش کرده تا حدود و ثغور این مفهوم و شرایط تطبیق آن را آشکار سازد اما این مباحثات نشان داد که آن نوشته‌ها برای این منظور کافی نبوده است. از این رو توضیح بیشتری خواهم آورد.


تعریف هویت

هویت هرکس یا هرچیز اوصاف ویژه و اختصاصی اوست که در کسان یا چیزهای دیگر دیده نمی‌شود. یعنی اموری که وجه تمایز او از سایرین (فصل ممیز یا ما به الامتیاز) است و موجب بازشناسی او از دیگران می‌شود.
هویت بر چند قسم است: هویت فردی، هویت نوعی و هویت صنفی. هویت فردی، یک فرد را از سایر افراد متمایز می‌سازد مثل ویژگی‌های فردی هر یک از ما که ما را از سایر انسان‌ها متمایز می‌سازد. هویت نوعی، یک نوع کلی را از سایر انواع مشخص می‌کند؛ مانند هویت نوعی ما آدمیان (حیوان ناطق یا حیّ متاله) که ما را از سایر جانداران متمایز می‌سازد گرچه نمی‌تواند تمایزات میان افراد را معلوم کند. هویت صنفی نیز تمایز یک صنف نسبت به سایر اصناف تحت یک نوع را ذکر می‌کند  مانند هویت صنفی پزشک که تمایز او را از سایر اقشار و اصناف اجتماعی بیان می‌کند.
«هویت» همان‌گونه که تمایزهای یک چیز را از دیگران بیان می‌کند اوصاف مشترک میان افراد یک نوع را نیز بیان می‌کند. مثلا هویت صنفی روحانی همان گونه که تمایز روحانی از غیر روحانی را بیان می‌کند حد مشترک میان همه روحانیان است. بنابراین وقتی از هویت صنفی روحانی سوال می‌شود باید چیزی بیان کنیم که بین همه روحانیان مشترک است و در غیر روحانیان وجود ندارد. این پاسخ تعریف جامع و مانعی به شمار می‌رود که مرز میان روحانی و غیرروحانی و شاخص شناخت روحانی از غیر روحانی است.
پزشک و مهندس و کاسب و کارمند همه به کارهای مفید و خدمات ارزشمندی مشغول‌اند و نیاز جامعه را برآورده می‌سازند. طلبه هم در کنار این اقشار و اصناف اجتماعی یک خدمت مقدس و موثر انجام می‌دهد. هویت صنفی طلبه تعریف دقیقی از طلبگی است که دقیقا تمایز میان طلبه از آن اقشار و اصناف را معلوم می‌کند.


هویت صنفی روحانی

روحانیت در فرهنگ اسلامی «نهاد عالمان دین» است و بر پایه آیه ۱۲۲ سوره توبه به غرض تفقه در دین (یعنی دین‌شناسی عمیق) و ایفای نقش اجتماعی متناسب (لینذروا قومهم ... لعلهم یحذرون) پدید آمده است. بنابراین روحانی «عالم دین» است، «تحصیلات تخصصی» در زمینه دین اسلام دارد و باید به عنوان «اسلام شناس» نقش‌آفرینی کند.
به بیان دیگر در این آیه شریفه تفقه در دین، یعنی تحصیل تخصصی علوم اسلامی بر عده‌ای لازم دانسته شده است. اگر آن عده به توصیه خدا عمل کردند و تفقه در دین را به دست آوردند هر کاری که از آنها برمی‌آید و از دیگران برنمی‌آید بر عهده آنان است و کارویژه آنها به شمار می‌رود. یعنی هر خدمت اجتماعی که نیازمند اسلام‌شناسی و تحصیل تخصصی در زمینه معارف اسلامی است کارویژه روحانیت است و هر خدمت دیگر (هرچند مفید و مقدس) که نیاز به تحصیل تخصصی علوم دینی ندارد کارویژه روحانیت نیست. تدریس علوم اسلامی، تحقیق در منابع دین، ترویج و تبلیغ آموزه‌های دینی، دفاع نرم از معارف مکتب اسلام، اسلامی‌سازی علوم انسانی، تربیت دینی انسان‌ها و مدیریت کلان جامعه بر اساس دین، بی‌تردید نیازمند تحصیلات تخصصی در عرصه دین و کارویژه روحانیت است؛ اما رانندگی تاکسی، خلبانی هواپیما، جراحی قلب، توسعه صنایع موشکی یا هسته‌ای، بازرگانی و کشاورزی، کارگردانی سینما و مانند آن – هرچند مفید و مقدس - به تحصیلات تخصصی در علوم اسلامی نیاز ندارد و کارویژه روحانیت به شمار نمی‌آید.


عالم دین یعنی عالم به قرآن و حدیث

از آنجا که علوم و معارف اسلامی در «قرآن و حدیث» جمع است «عالم دین» معادل «عالم به قرآن و حدیث» است. بنابراین اگر کسی همه علوم فلسفی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، طبیعی، انسانی، غیبی و شهودی را مسلط باشد اما از مضامین قرآن و حدیث آگاه نباشد عالم دین نیست و کارویژه‌های روحانیت را نمی‌تواند برعهده گیرد و اگر نظرات همه اندیشمندان شرقی و غربی و تئوری‌های همه دانشمندان علوم طبیعی و انسانی و اجتماعی را بداند اما از نظرات خدا و پیامبر خدا مطلع نباشد عالم دین نیست.

  • علی مهدوی

 امام خامنه‌ای:

🔸 سوم شعبان پرتوی از عظمت امام حسین علیه‌السلام است. روز میلاد حضرت اباعبدالله الحسین علیه الصلاة والسلام روز با عظمتی است. 

❇️ به فرمایش مرحوم آقای حاج میرزا جواد آقای تبریزی ملکی - عالم فقیه و عارف بزرگوار- عظمت روز سوم شعبان را باید به عنوان پرتوی از عظمت حسین بن علی به حساب آورد و به شمار آورد؛ روز بزرگی است. 

✅ در این روز کسی متولد شد که سرنوشت اسلام، به او، به حرکت او، به قیام او، به فداکاری او، به اخلاص او بسته بود. این بزرگوار در تاریخ بشریت، یک حرکتی را - که نظیر و شبیهی ندارد - ارائه‌ی به تاریخ کرد و در مقابل چشم بشریت گذاشت که هرگز فراموش نخواهد شد؛ #الگو است. 

۱۳۹۰/۴/۱۳

  • صادقی

 امام جمعه تبریز

🔸 همه در رابطه با جهاد تبیین سخن می‌گویند، اما متاسفانه اقدام عملی در این زمینه نمی‌بینیم و می‌ترسیم که این بحث نیز همانند گام دوم انقلاب در حد بیانیه و اطلاعیه بماند.

🔹 جهاد تبیین یک معیار است و باید آنچه را که درک می‌کنیم، به درستی تبیین کنیم.

آگاهی داشتن از اینکه دقیقا چه چیزی باید در این جهاد، تبیین شود، بسیار حائز اهمیت است.

  • صادقی

👓 سلام بر حماسه سازان همیشه‌ جاوید روحانیت که رساله علمیه و عملیه خود را به دم شهادت و مرکب خون نوشته‌اند و بر منبر هدایت و وعظ و خطابه ناس از شمع حیاتشان گوهر شب‌چراغ ساخته‌اند...

📕 (منشور روحانیت امام خمینی)

  • صادقی

📝 رکن حوزه فقط فقه و اصول است

👤 آیت الله جوادی آملی

🔸 ضرورت حضور قرآن در جامعه از راه حوزه باید باشد. حوزه هم علوم فراوانی دارد منتها آنها #جنبی هستند؛ 

ولی رکن اساسی [حوزه] فقه و اصول است. علوم اصلی و عنصر اصلی و رگ حیات حوزه همان فقه و اصول است. 

🔻 اجتهاد در اصول بدون قرآن

اصول از اول تا آخر هیچ ارتباطی با قرآن ندارد. ممکن است کسی در تمام مدت عمر اصلاً قرآن را ندیده باشد و در اصول مجتهد باشد. شما این جلد اول کفایه را ده بار تدریس بفرمایید، یک آیه ندارد که مثلاً مطلبی باشد که فنی به آیه تمسک بکند!  

اما جلد دوم کفایه دو تا آیه است، همه، بدون استثنا -همه محققین- میگویند که این را ما «تشحیذاً للأذهان» میآوریم وگرنه دلیل حجیت خبر واحد، نه آیه «نبأ» است نه آیه «نفر» این همه هشت میلیارد [جمعیت زمین] که به خبر واحد عمل میکنند که آیه «نبأ» ندارند آیه «نفر» ندارند، این بنای عقلاء است و موثّقی خبری آورد به آن عمل میکنند، ما هم همین هستیم، انبیاء هم همینطور بودند، اولیاء هم همینطور بودند، ائمه هم همین روش را داشتند، من که یادم نیست یک محقق اصولی به آیه «نبأ» یا «نفر» تمسک بکند هر کس نقل کرد برای اشکال و «تشحیذاً للأذهان» است.

پس جلد اول و جلد دوم کفایه را دهها بار شما تدریس بکنید یک آیه در آن نیست که علم اصول به آیه تکیه کند، هیچ! این یک عنصر اصلی حوزه است. 

⚠️ در فقه آیات هست اما...

فقه چرا، آیات هست، اما اگر هم آیات در یک مسئله‌ای باشد یا مطلق است یا عام، مخصصاتش مقیداتش به وسیله روایات بیان شده است، مثلاً شما اول تا آخر فقه را که تدریس کردید و می‌کنید، ببینید کجا فقط به یک آیه تمسک کرده باشد! اگر هم باشد گاهی برای تأیید است، چون اگر باشد به نحو اطلاق است یا به نحو عموم است که همان اطلاق و عموم به اضافه مقیدات و مخصصات در روایات ما فراوان است.

♨️ حوزه هیچ کاری با قرآن ندارد!

بنابراین حوزه یعنی حوزه! هیچ یعنی هیچ! کاری با قرآن ندارد و اگر قرآن را ما در بالای سر نگذاریم و به حوزه نیاوریم و در زیر چتر قرآن نباشیم، آن هدف والایی که قرآن دارد حاصل نمیشود. 

این [قرآن] نیامد بگوید که ما فقط آمدیم زندگی را به شما یاد بدهیم که بعد بیایید بهشت! اینها سرجایش محفوظ است اینها را گفته است، گفته ما آمدیم شما را زنده بکنیم، این زندگی چیست؟ ﴿یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اسْتَجِیبُوا لِلّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاکُمْ لِمَا یُحْیِیکُمْ﴾ این چه حیاتی است؟ به مردم زنده خطاب میکند، به متمدّنان آن روز هم خطاب میکند.

پس معلوم میشود که زندگی دیگری است، حیات دیگری است، یک نحو زندگی است یک نحو جامعه زنده است، یک نحو اقتصاد زنده است، یک نحو ملت زنده است، یک نحو امت زنده است که قرآن دوست دارد.  

✅ بنابراین الا و لابد حوزه باید در خدمت قرآن باشد: یا تفسیر ترتیبی، یا تفسیر موضوعی، یا «علوم القرآن» یا امثال ذلک که بالاخره مشخص بشود این برای ما آمده است.

📗 مباحث علوم القرآن جلسه اول

📅 ۱۱ اسفند ۱۴۰۰

📌 مناهج:

آیا وقت آن نرسیده که در کنار فقه و اصول، رکن دیگری به علوم اصلی حوزه‌های علمیه افزوده گردد؟

امیدواریم شورای عالی برای این مهم تدبیری بیندیشند.

  • صادقی

🎥 مناجات بی‌نظیر

❓سؤال رهبر انقلاب از امام درباره دعایی که بیشتر دوست دارند...

  • صادقی

انحراف آسان!

۱۲
اسفند

 امام خامنه‌ای

❇️ این نکات ریز را باید جوانان ما درک کنند...

  • صادقی

اعمال و اذکار ماه شعبان سال 1443 قمری

رسول الله صلی الله علیه و آله می‌فرماید: ماه شعبان ماهی است که اعمال انسانها بالا می‌رود در حالیکه مردم از آن غفلت می‌کنند.


اعمال آورده شده در جدول مراقبه، مخصوص کل ماه است که برای آسان شدن انجام آن و دائم الذکر بودن، به تعداد روزهای ماه تقسیم گردیده است؛ با انجام عمل هر روز، خانه‌ی مربوط را علامت بزنید.
 
البته هرکس مطابق توان و ظرفیت خود اذکار را انتخاب کند و لازم نیست همه‌ی اعمال را انجام دهید.

دانلود فایل Pdf جدول مراقبه، جهت چاپ

منابع:

    اقبال الاعمال
    مفاتیح الجنان

  • علی مهدوی