مناهج

نظرسنجی سنن حوزوی

مناهج
نگرش ها و دغدغه های حوزه و روحانیت

طبقه بندی موضوعی

مصاحبه استاد محمدجواد فاضل

 

این حرف که اگر چیزی [از وجوهات مرجع متوفی] باقی مانده باید به یک مرجع اعلم داده شود؛ هیچ ملاک فقهی ندارد. ضابطه فقهی این است که وجوهات باید زیر نظر یک مجتهد مصرف شود. آنچه از یک مرجع باقی می‌ماند، حتی اگر [آن مرجع] یک وصی غیر مجتهدی برای آن قرار داد و معین کرد که کجا مصرف شود، باز از جهت فقهی مشکلی ندارد. پدر ما (آیت‌الله فاضل) فرموده: یا صرف شهریه کن یا مرکز فقهی یا آنچه خودت مصلحت می‌دانی!!

مقلدین ایشان نزد ما آمدند و گفتند یک سوال فقهی داریم: شما شخصا می‌توانید وجوهات بگیری یا خیر؟ گفتم: بله.

 اوایل مرجعیت رهبری از ایشان استفتائی شد: ایشان فرموده بودند: که وجوهات باید با نظر رهبری باشد [با اذن ایشان اخذ شود]. این در قم و بین آقایان مراجع سر و صدا داشت. من یک هفته هیچ تصرفی در وجوهات نداشتم و همان موقع (سال ۷۴ ، ۷۵) بررسی کردم که آیا واقعا خمس را باید داد به #ولی_فقیه یا هر مجتهد جامع‌الشرایطی می‌تواند بگیرد؛ همان زمان بر حسب ادله به این نتیجه رسیدم که هر مجتهدی «یجوز له الإفتاء» و هر مجتهدی «یجوز له اخذ الخمس»؛ با دو شرط: مجتهد باشد و مصرف درست داشته باشد.

 

حاج آقا مهدی شب‌زنده‌دار در آن جلسه (جامعه مدرسین) گفتند: مرحوم آشیخ کاظم تبریزی که در علمیت مورد اتفاق همه بود، افراد می‌آمدند و محاسبات خمسشان را نزد ایشان انجام می‌دادند؛ اما انقدر احتیاط می‌کرد که پول از اینها نمی‌گرفت. یعنی احتیاط اقتضا می‌کند که خمس نگیر...

منبع: مباحثات

 

در این دفتر چگونه به سؤال‌های مقلدین پاسخ داده می‌شود؟

آن‌ها که بر تقلید آقا باقی مانده‌اند اگر مسئله جدیدی داشته باشند #نظر_خودم را می‌پرسند و من نظر خود را برایشان می‌گویم و در مسائلی که نظر مرحوم والد سؤال می‌شود فتوای ایشان را بیان می‌کنیم.

معمولاً مرجع تقلید کسی را وصیّ خودش قرار می‌دهد که مجتهد باشد چون وصی او می‌خواهد در اموال و وجوهات شرعیه تصرف کند. بعد از فوت آقا خیلی از مقلدین ایشان از من خواستند که رساله بدهم حتی اینجا هم زیاد آمدند، ولی نپذیرفتم منتها اگر سؤالات جدید داشته باشند هم در سایت و هم در دفتر جواب می‌دهم.

منبع: شبکه اجتهاد

  • علی مهدوی

هادی چیت‌ساز

 

امروزه با اینکه بازار علوم انسانی و مباحث فقهی در آنها کساد است، اما بازار فقاهت در مسائل رساله‌ای داغتر از قبل شده است تا جایی که برخی بر خلاف سیره سلف، به استقبال مرجعیت رفته‌اند. افزون بر اینکه نیاز شدید جامعه به مسائل جدید و علوم انسانی بیشتر احساس می‌شود. رهبر معظم انقلاب در ضرورت این مسئله می‌فرمایند:

«به نظر ما در حوزه‌های علمیه بایستی اهداف جداگانه‌ای را مورد توجه قرار داد. یک هدف، ساختن مجتهد فقیه متخصص فنی. باید فقهائی باشند و مجتهدینی باشند؛ این یک هدف. افرادی با استعدادهایی در حدّ خاص، و با شوق و علاقه بایستی بروند طرف اینجور درس خواندن. در کنار اینها کسانی باشند که قدرت استنباط پیدا کنند و بتوانند از منابع اسلامی، معارف الهی را به دست بیاورند؛ اما نه به قصد اِفتاء. نه به قصد این‌که در فقه یک انسان متبحر متخصص بشوند، نه! به قصد این‌که بتوانند معارف اسلامی را که بحثهای فراوان و کتابهای فراوان و مباحث لازم برای به خصوص جامعه‌ی امروز ما در آنها هست، اینها را استخراج بکنند و دراختیار مردم بگذارند؛ در اختیار نظام بگذارند.

و ما امروز چقدر احتیاج داریم به اینجور استنباطها. در حقیقت مجتهدین درجه‌ی دو، که اینها اگر چه از لحاظ عمق فقهی و درسی، درجه‌ی دو هستند، اما ممکن است از لحاظ سعه‌ی نظر و مُتِحَنِّن بودن، از آن دسته‌ی اوّل حتی قویتر و بالاتر و همه‌جانبه‌تر باشند. (بیانات در مراسم سالگرد شهادت دکتر مفتح، ۲۶ آذر ۱۳۶۴)»

 

  • علی مهدوی

ادب مرجعیت

۰۶
خرداد

محمد حق‌پرست

 

برخی همیشه در برابر جریان تحول خواهی، شبهه «تراث» و «سیره سلف» را مطرح می‌کنند. وقتی می‌گوییم برخی کتابها باید اصلاح، و برخی باید حذف شوند، سریعا می‌گویند علمای سابق همینها را خواندند. وقتی می‌گوییم نظام پرداخت شهریه باید اصلاح شود و ارتقا پیدا کند، می‌گویند علمای سابق با همین اندک زندگی کردند و علم را پیش بردند.

 

اما برخی از همین جماعتی که همیشه داعیه دار تراث و سیره گذشتگان و سلف صالح هستند، پای ادعای مرجعیت که می‌رسد، مبنای سیره اخلاقی سلف در مرجعیت که مهمتر از سیره علمی است، دیگر ارزشی ندارد. گویا مسئله مهمی در میان است. آری، تکلیف‌تراشی مرجعیت و تقلید و بیت و دفتر و دستک و وجوهات.

 

یادشان می‌رود که سلف صالح در برابر ادعای مرجعیت چه سیره‌ای داشتند. سلف صالح، قبل از ادعای مرجعیت، ادب مرجعیت داشتند. حتی اگر مردم به سراغشان می‌آمدند، تا زمانی که استادشان زنده بودند، فکر رساله و استفتاء هم به ذهنشان نمی‌رسید. اینکه سلف صالح، همیشه از مرجعیت فراری بودند و به دیگری می‌سپردند.

اما برخی مسابقه رساله و استفتا و شهریه گذاشتند و با وجود تمام کارهای بر زمین مانده، به تکلیف مرجعیت رسیده‌اند.

 

  • علی مهدوی

 آیا مجتهدین اجازه پاسخگویی به استفتائات دارند؟

علی مهدوی

 

خبر اعلام مرجعیت از سوی چندتن از فضلا، بحث داغ این روزهای حوزه علمیه است. تا آنجا که فقط محدود به این افراد نماند و شامل حال فضلایی که اقدام به انتشار استفتائات -در سایتشان- نموده‌اند هم شد؛ ولو اینکه ادعایی برای مرجعیت ندارند. لذا این گمانه‌زنی مطرح شد که چرا فقط آقایان نشست اساتید مورد هجمه رسانه‌ها قرار گرفتند و دیگرانی که دارای سایت و استفتائات هستند چرا در حاشیه امن هستند؟!

 

آنچه به نظر می‌رسد این است که در دو سطح باید به این مسأله پرداخت:

 1. انحصار افتاء در سطح رساله‌های متداول

در ساحت کلی فقه و مسائلی چون مباحث کلی عبادات و معاملات، وقتی مراجع معظم تقلید ورود کرده‌اند و پاسخگوی سؤالات مردم هستند، دیگر لزومی ندارد مجتهدین هم به پاسخ استفتائات روی بیاورند؛ که اگر مجتهدی چنین کند، به معنای مقدمه‌چینی برای اعلام مرجعیت خواهد بود، هرچند که در علن کتمان کنند. وگرنه چنین امری چه سودی خواهد داشت؛ جز تضعیف مرجعیت؟

 

2. عدم انحصار افتاء در مسائل تخصصی

امروز نظام اسلامی به شدت نیازمند ورود علمی مجتهدین به ساحات مختلف زندگی بشر است. از سبک زندگی، خانواده و تربیت گرفته تا معماری، هنر و مدیریت‌های خرد و کلان. از این حیث برای هیچ مرجعی امکان ورود تخصصی در تمامی ابعاد فقهی میسر نیست. ضعف اصلی، امروز اینجاست که مجتهدین بسیاری باید در این مسائل احساس تکلیف کنند و بجای اختیار کردن کرسی مرجعیت، خود را وقف اسلام کنند. لذا اگر مجتهدی در فقه اقتصاد، فقه معماری، یا حتی فقه تربیت و خانواده ورود کند، به تألیف کتاب و تنظیم چارچوب‌های آن علم بپردازد و حتی به پاسخگویی استفتائات در زمینه تخصصش بپردازد، نه تنها هیچ اشکالی ندارد، بلکه راهی برای برون رفت بسیاری از معضلات نظام اسلامی گشوده است. اینکه اسناد فرهنگی و اقتصادی غربی توسط دولتها بر جامعه اسلامی تحمیل می‌شود، بسیاری از اوقات ریشه در عدم ورود تخصصی حوزه علمیه به مقدار بایسته بوده است. در واقع مجتهدین، نظریه پردازان نظام اسلامی هستند و به عنوان بازوی قدرتمند مراجع معظم تقلید، باعث تحقق حداکثری دین در جامعه خواهند شد.

  • علی مهدوی

 علی مهدوی (سردبیر)

 

بالاترین منصب دینی در جامعه، مرجعیت است.مرجعیت و زعامت شیعیان بخاطر جایگاه خاصی که دارد، طی قرون متمادی و از همان ابتدا دستخوش نفوذ دشمن، حرص بر ریاست‌طلبی و انواع آمال نفسانی بوده است؛ کما اینکه مراجع حقیقی نیز همیشه از مقام و منصب و موقعیت، فراری بوده‌اند. لذا این بیداری زعمای دین و بصیرت مردم بوده است که توانستند اعلم علما را بر کرسی ریاست دینی تشیع بنشانند و قوت و اقتدار مرجعیت را از هرگونه آسیب و ناهنجاری مصون نگه دارند.

 

اکنون با ورود شاگردان مراجع تراز اول به صحنه اعلام مرجعیت، سؤالات و ابهامات فراوانی پیش روست از جمله:

 آینده مرجعیت چگونه خواهد بود؟

با تکثر مرجعیت، اقتدار و هیمنه‌ی مرجعیت رو به افول نمی‌گذارد؟

چرا در زمانه‌ای که هیچ اجازه اجتهادی امضا نمی‌شود، اعلام مرجعیت رو به فزونی گذاشته است؟

غیر از مراجع، دیگر مجتهدین نیز حق پاسخ به استفتاء دارند؟

برای اعلام مرجعیت، ضابطه و سازوکاری لازم نیست؟

چرا تنها گزینه برخی حضرات، اعلام مرجعیت و تاسیس بیت است؟ چرا در علوم فقاهی روی زمین‌مانده ورود نمی‌کنند؟

آیا در شرایط تقلید نباید بازنگری شود؟ روش برخورد با تزویرهای فرهنگ حاکم بر جهان، بصیرت سیاسی، بصیرت و دید اقتصادی و...

ششمین پرونده مناهج با عنوان سودای مرجعیت در نظر دارد به ابعاد جدیدی از این قضیه بپردازد.

  • علی مهدوی

#ارسالی_اعضا

واقعا گاهی به عمل کار برآید به سخندانی نیست

🖋 محمد موحدی

🔹 همیشه برای این که به مردم منویات رهبری را گوشزد کنم سراغ محتوای علمی در زمینه اهمیت رونق تولید و کارآفرینی می‌رفتم؛ ولی گاهی احساس می‌کردم مخاطب من حرفهایم را می‌داند و قبول دارد و حتی می‌خواهد به آن عمل کند ولی راه و چاره‌اش را نمی‌داند؛ به خاطر همین با نگاه سؤالی، سخنان مرا بدرقه می‌کند.

🔹 برای پیدا کردن راه و چاره سراغ انسانهای با تجربه و کارآمد منطقه رفتیم و ظرفیتهای موجود برای فرهنگ کارآفرینی در منطقه خودمان را  مورد بررسی قرار دادیم.

1 چون منطقه ما در بخش بهمن از توابع شهرستان ابرکوه یزد، منطقه‌ای کویری و کم آب بود، مردم را به کاشت زعفران که نیاز به آب چندانی ندارد تشویق کردیم.

2 پرورش شتر در آن منطقه راحتتر و پردرآمدتر بود.

3 تغییر زمینهای گندم و چغندر به باغ پسته همین‌طور...

🔹 در همین اثناء متوجه شدم جهاد کشاورزی مردم را به کاشت گیاهان دارویی تشویق کرده است و مردم هم با شوق زائد الوصفی از این ایده استقبال کردند.
کاش تمام مسئولین در همه بخش‌ها اینطور به مردم رونق تولید را بیاموزند.

🌐 حالا وقتی در منطقه خودمان منبر می‌روم مردم همان توصیه‌ها را از اعماق جان می‌فهمند.

❓مبلغین گرامی، تابحال در مناطق تبلیغی از انسان‌های با تجربه و کاسب‌های حرفه‌ای برای اصلاح فرهنگ کار از کارمندی به کارآفرینی استفاده کرده‌اید؟!

🔹 روحانیت برای گام دوم انقلاب باید مردم را سر خط کند تا بتوانند به مبارزه جنگ اقتصادی-فرهنگی بروند.

〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
🗂 پرونده تبلیغ رمضان با رویکرد رونق تولید و اشتغال‌زایی

کانال مناهج در پیام‌رسان ایتا

کانال مناهج در تلگرام

  • علی مهدوی

برخی مسائل فرهنگی اقتصاد

🖋 هادی چیت ساز

اقتصاد چرخه‌ای است که دولت و مجلس، تولیدکننده و مصرف‌کننده در آن نقش دارند. دولت و مجلس، از جهت قانونگذاری درست و نظارت بر اجرای قوانین، اقتصاد را پیشرو یا کندرو می‌کنند. روی این یادداشت ناظر به ایشان نیست؛ چون ربطی به تبلیغ رمضان ندارد. اما دانستن ویژگی‌ها و مسائل دو گروه دیگر، یعنی مصرف‌کننده و تولیدکننده، از آن جهت که مخاطب روحانیون هستند، حائز اهمیت است. در ادامه به مسائلی اشاره می‌کنیم که مانع تولید و مصرف می‌شود.

1 برخی از تولیدکنندگان خواسته یا ناخواسته، مردم را تحریم می‌کنند که به برخی از ابعاد آن اشاره می‌کنیم:

  • علی مهدوی

 صرفا موعظه مردم؟
 ایجاد کسب و کار و ورود مستقیم در اقتصاد؟
 یا هدایتگری و تنویر اذهان مردم نسبت به واقعیت‌ها؛ تبیین جایگاه اقتصاد در دین؛ مبارزه با تفکرهای غلط رشدیافته در ذهن مردم؛ ارائه راهکارهای عملی به مردم و...

 تبلیغ رمضان، فرصت طلایی

〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
🗂 پرونده تبلیغ رمضان با رویکرد رونق تولید و اشتغال‌زایی

کانال مناهج در پیام‌رسان ایتا

کانال مناهج در تلگرام

  • علی مهدوی

🖋 اکبر ابدالی

🔹رهبر انقلاب در پیام نوروزی شان رونق تولید را کلید حل مشکلات کشور از جمله حل مشکل کاهش ارزش پول ملی بیان کردند. این بدان معناست که تورم یا همان کاهش قدرت خرید مردم (یا به اصطلاح عموم مردم گران شدن کالاها) در کشور با رونق تولید کنترل خواهد شد. در چند یادداشت این موضوع را بررسی می کنیم:

🔸 یکی از دلایل اصلی کاهش ارزش پول ملی رشد بالای #نقدینگی است. وقتی رشد نقدینگی سریع‌تر و بیشتر از رشد #تولید_ملی باشد یعنی همین مشکلی که در چند سال اخیر با آن مواجه بودیم، حجم پول در دست مردم بیشتر از میزان کالای موجود در بازار خواهد شد بنابراین قیمت کالاها بالا می‌رود درنتیجه باعث تورم می‌شود و ارزش پول ملی نیز کاهش می‌یابد.

🔸 معمولا دولت برای جبران کمبود کالا سعی می کند با واردات، کمبود کالا را جبران کند. اما این کار خود موجب کاهش ارزش پول ملی در بلند مدت خواهد شد. اولا واردات باعث تعطیل شدن واحدهای تولیدی داخلی و کارخانجات می شود و وابستگی به واردات افزایش می یابد، ثانیا منابع ارزی کشور که حاصل صادرات و فروش نفت است صرف واردات می شود در نتیجه کمبود منابع ارزی به اصطلاح عموم، باعث گران شدن دلار می شود و مجددا ارزش پول ملی کاهش می یابد.

 اما رونق تولید ملی از چند جهت این مشکلات را مرتفع می کند:

 ماحصل تولید، کالای ایرانی است و رونق تولید باعث فراوانی کالا میشود. خرید این کالاها بخشی از نقدینگی جامعه را جذب خود می کند و اجازه افزایش قیمتها را به دلیل کمبود کالا نمی دهد درنتیجه تورم کنترل و از کاهش ارزش پول ملی جلوگیری می شود و در واقع قدرت پول ملی افزایش می یابد.

 هجوم پول و نقدینگی مردم برای خرید #سکه و #دلار# و #مسکن و  #خودرو و... باعث افزایش قیمت این کالاها می شود و از آنجا که افزایش قیمت این کالاها اثر مستقیم و روانی بر روی تمام کالاها دارد موجب افزایش تورم و کاهش ارزش پول ملی می شود.    اما از طرف دیگر رونق تولید باعث سودآور شدن تولید می شود و بسیاری تشویق می شوند سرمایه خود را در بخش تولید هزینه کنند در نتیجه بخشی از نقدینگی و پول موجود در جامعه را جذب خود می کند تا صرف احداث صنایع و کارخانجات مختلف گردد.  بنابراین رونق تولید باعث جذب سرمایه های مردم در بخش تولید می شود و از فعالیتهای غیر مولد که منجر به کاهش ارزش پول ملی می شود جلوگیری می کند.

 تولید ملی می‌تواند به عنوان پشتوانه پول ملی باشد تا ارزش آن را حفظ کند.


〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
🗂 پرونده تبلیغ رمضان با رویکرد رونق تولید و اشتغال‌زایی


کانال مناهج در پیام‌رسان ایتا

کانال مناهج در تلگرام

  • علی مهدوی

داستان، محرک رونق تولید و اشتغال‌زایی

🖋 علی مهدوی (سردبیر)

🔹 بی‌راه نیست اگر بگوییم: جذابترین ابزار برای هدایت ذهن و تخیل مخاطب، «داستان» است. داستان، میان‌برترین راه برای اقناع و همراه کردن مخاطب است. به علاوه اینکه شاید مطالب و اطلاعات راحت فراموش شوند؛ اما داستان‌ها در ذهن مخاطب ماندگار خواهند بود و در صورت جذابیت، مخاطب داستان را برای دیگران تعریف خواهد کرد و بدین ترتیب تأثیر تبلیغ، تصاعدی خواهد بود.

🔹 برای موضوع رونق تولید و اشتغال‌زایی، چه از جهت تهییج مردم برای غیرت ملی و تقابل با کالای خارجی؛ چه تقویت روحیه در جنگ اقتصادی و چه ایجاد انگیزه برای کارآفرینی، نباید از کارکرد داستان غافل شد. حکایت مجتهدی که یک قرن پیش تنها با راه انداختن یک شرکت نساجی، سفارتخانه‌های انگلیس و روسیه را به وحشت و رعب ورشکستگی انداخت. حکایت مردی که با تنها با یک ژیان و در اختیار داشتن یک سالن کوچک و تعداد کمی نیرو، امروز رییس یکی از بزرگترین صنایع غذایی کشور (بهروز) است؛ داستان راه‌اندازی کارخانجات چرخ خیاطی کاچیران و هزاران حکایت دیگری که مردم را از کنج عزلت و راحت‌طلبی و نق‌زدن‌های بیهوده، به سوی کارآفرینی، رونق تولید، خرید کالای ایرانی و مهارت‌افزایی بیشتر سوق می‌دهد.

🔹 بی‌جهت نیست که خداوند متعال در قرآن کریم چه برای انگیزه‌سازی و چه برای انذار از داستان استفاده می‌کند. داستان، مخاطب را از عالم واقعی خود جدا می‌کند و در ساحت خیال به عالم داستان‌گو می‌برد؛ وقتی مخاطب با عبرت‌گیری از نکات داستان و تقویت اراده به عالم واقعی خود برمی‌گردد، تصمیم به تغییر می‌گیرد؛ چون دیگر خیلی از غیرممکن‌ها را ممکن و خیلی از نادانسته‌ها را می‌داند و می‌فهمد.

🔹 نکته دیگر اینکه هرچه از داستان‌های امروزی و عینی استفاده کنیم، تاثیرش در مخاطب بیشتر خواهد بود؛ تا داستانهای کهن. کما اینکه سیره شهدای معاصر تأثیرگذاری بسیار بیشتری در مردم دارد تا حکایت دیگر شهدا.

〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️〰️
🗂 پرونده تبلیغ رمضان با رویکرد رونق تولید و اشتغال‌زایی

کانال مناهج در پیام‌رسان ایتا

کانال مناهج در تلگرام

  • علی مهدوی