🔸 یکی از مهمترین سؤالاتی که برای سخنرانان دینی و مبلغان دغدغه‌مند انقلابی، امروزه مطرح است این است که:
❓در تبلیغ، بیان چه مفاهیم و محتواهایی اولویت دارد؟ و مبلغ رسالت دارد تا چه حقایقی را به گوش مخاطبش برساند؟
🔹 اگر محتوای تبلیغی و دغدغه دینی مبلغ در حکومت غیردینی با زمانی که در حکومت اسلامی تنفس می‌کند، یکسان باشد پرواضح است که او هنوز نتوانسته رسالت دینی و انقلابی خود را بشناسد و وظیفه دینی‌اش را درست انجام دهد.
🔹 پاسخ این سؤال مهم وقتی روشن می‌شود که یک طلبه و مبلغ دینی بداند در جامعه اسلامی و در زمان حاکمیت اسلامی چه نقش و جایگاهی دارد.
🔹 این وظیفه را رهبر معظم انقلاب زمانی که می‌خواستند جایگاه روحانیون و طلاب در پیروزی انقلاب اسلامی و نسبتشان با امام ره را تبیین کنند به کرات و در سخنرانی‌های متعدد اشاره کرده‌اند.
❇️ به عنوان نمونه ایشان در یکی از بیاناتشان می‌فرمایند:
«مردم را چه کسی آورد به خیابان؟ شماها آوردید، طلبه‌ها آوردند. بله، امام، رهبر بود؛ اگر امام نبود بدون شک این اتفاق اصلاً نمی‌افتاد؛ اما ابزار امام چه بود؟ آن وسیله‌ای که فکر امام را، خواسته امام را، آن نیّت امام را تحقّق بخشید، عملیاتی کرد، اجرایی کرد، حوزه علمیه بود، طلاب بودند. ارتباط انقلاب با حوزه قم، این است. اگر طلاب نبودند این حرکت این‌طور گسترش پیدا نمی‌کرد.»
و نیز می‌فرمایند:
«این جوانهای طلبه مثل زنبورهای عسل رفتند بر روی گل‌های معرفتی که از بیان امام روییده بود، نشستند تغذیه شدند، بعد راه افتادند به سرتاسر کشور، به مردم عسل دادند، به دشمنان نیش زدند؛ هم عسل، هم نیش؛ نیش و نوش با هم.»
🔹 حال سؤال این است آیا پس از پیروزی انقلاب اسلامی، همین وظیفه کماکان بر عهده طلاب نبود؟ آیا امروزه نیز برعهده مبلغین و سخنرانان دینی این نیست که مانند زنبور عسل، معارف اسلامی و حقایق دینی را از بیانات رهبر معظم انقلاب استخراج کنند و با بیان قابل فهم و متناسب برای مخاطبین مختلف تبیین و ترویج نمایند؟
آیا جهاد تبیین غیر از این است که افکار، منویات و مطالبات امام و ولیّ جامعه را میان مردم نشر دهیم و تبیین کنیم؟
✅ قطعا طلاب و روحانیون در زمان حاکمیت اسلامی، باید بازوی امام جامعه باشند. باید حلقه وصل بین امام و امت باشند.
اما امروزه چه تعداد از سخنرانان پرطرفدار جامعه، رسالت تبلیغی خود را تبیین و ترویج مبانی فکری، بیانات و دستورات امام و رهبر جامعه می‌دانند؟
🔹 بنابراین یکی از مهمترین مؤلفه‌های «تحول حوزه» به این وظیفه خطیر برمی‌گردد و این امید در نسل جدید مبلغین به چشم می‌خورد که قوی‌تر از نسل‌های گذشته در جهت جهاد تبیین قدم بردارند و عملا خود را «بازوی تبیینی امام امت» قلمداد کنند و در این راه مجاهدت کرده و از هیچ کوششی دریغ نکنند.
🔸 [فضای مجازی] یک عرصه‌ای است که دارای منافع بی‌شمار و مضرات بی‌شمار است؛ عرصه فضای مجازی اینجوری است.
می‌توان از آن حداکثر منافع را [کسب کرد]؛ همان کاری که آن دشمن می‌کند، شما [هم] می‌توانید بکنید در جهت عکس.
❇️ مفاهیم اسلامی و معارف اسلامی را پخش کنید بدون هیچ مانع و رادعی؛ که بعضی از این مردمان مؤمن ، جوانهای مؤمن از معمم و غیرمعمم، روحانی و غیرروحانی -بعضی غیرروحانیون در این زمینه فعال‌تر هم هستند- کارهای بسیار خوبی را انجام می‌دهند.
🔸 تابحال به این فکر کردید چرا با وجود این همه مغازه خوراکی، میوه، نانوایی، باز هم به آنها اضافه می‌شود و کسی نمی‌گوید دیگر اشباع شده و ما دیر آمدیم؟
🔹 جواب مشخص است. در چرخه اقتصاد، برخی از مغازه‌ها تعطیل می‌شوند و برخی دیگر جای آنها می‌نشینند.
🔹 علت رونق و تعطیلی مغازه سه چیز است: مشتری مداری، رقابت قیمت در بازار و کیفیت جنس. (به اصطلاح جنس خوب با قیمت خوب) هیچوقت این بازارها اشباع نمی شوند و مغازه ها مزاحم همدیگر نیستند، چون هرکسی مشتری خودش را دارد. هر مغازه ای حتی کوچک و در کوچه پس کوچه ها، اگر شروط را داشته باشد، بالاخره مشتری خواهد داشت.
🔹 تولید محتوا و تبلیغ در فضای مجازی و غیرمجازی هم چنین حکایتی دارد. هیچوقت فکر نکنید با وجود منبری‌های معروف، فضا برای دیگران وجود ندارد. یا کانالهای موجود در فضای مجازی برای مخاطبان کافی هستند.
نخیر، هر مخاطبی ذائقه و سلیقه‌ای دارد. هر تولیدکننده محتوایی هم بیان و قلم و سبک خودش را دارد.
اگر در تولید محتوا به روز باشید، و مخاطب‌مداری هم بکنید، قطعا محتوای شما خواهان و مخاطب خواهد داشت. اگر اصرار به آموزش دیدن و تخصص‌محوری داریم، دلیلش شرط رقابت و در اوج‌ماندن است.
🔹 بگذریم از اینکه محتوای خوب در مجازی و غیرمجازی هنوز به حد مطلوب نرسیده که به اشباع‌شدن فکر کنیم. محتوای دینی در مجازستان مثل گوهر نایاب است و هنوز در ابتدای راه هستیم. حتی اگر اشباع هم شود، تازه حکایت مبلغان، حکایت مغازه‌داری است که مخاطب خودش را حتما خواهد داشت.
🔹 زمانی که علامه طباطبائی قصد نگارش المیزان را داشت، عده‌ای به ایشان می‌گویند هرچه لازم بوده در تفسیرهای گذشته آمده و نیازی به تفسیر جدید نیست.
اما علامه قانع نمی‌شود و نگارش را شروع می‌کند. همین حکایت برای تفسیر نمونه هم بوده که آیت الله مکارم را از نگارش منع می‌کنند به بهانه اینکه المیزان هست. اما ایشان نمونه را می‌نویسند.
همیشه این حکایت باقی است که یا شیطان یا دیگران انسان را از تولید محتوا دلسرد یا منع کنند، اما آن کسی که حرفی برای گفتن دارد، اراده‌اش از بین نمی‌رود.
حوزه/ حجت‌الاسلام والمسلمین رستم نژاد به سوالات مطرح شده از سوی اساتید و طلاب، پیرامون طرح جدید دروس سطوح عالی حوزه‌های علمیه پاسخ داد.
به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین رستم نژاد به سوالات ارسال شده از سوی اساتید و طلاب به حوزه نیوز، پیرامون طرح جدید دروس سطوح عالی حوزه‌های علمیه پاسخ داد.
بر اساس این گزارش: پس از اعلام برنامه جدید آموزش سطوح عالی حوزه‌های علمیه طبیعی بود که از سوی اساتید و طلاب سوالاتی در مورد آن مطرح گردد. معاونت آموزش حوزه‌های علمیه با همکاری خبرگزاری حوزه بنا دارند در اسرع وقت به تمامی سوالات اصلی در ضمن گزارش‌های کوتاه و پیوسته پاسخ دهند تا تبیین کاملی نسبت به این طرح جدید حاصل شود.
بخش اول پاسخ به سوالات طرح جدید آموزش سطوح عالی به این شرح است:
خبرگزاری حوزه: ضمن خسته نباشید و تشکر از زحمات شما ، به عنوان اولین سوال: چرا حوزه به سمت تغییر در محدوده‌های امتحانی و آموزش سطوح عالی حرکت نمود؟
حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد: طرح اصلاح محدوده‌های امتحانی و نظام آموزشی چند سالی است که در دستور کار قرار داشت. قبل از بروز بیماری کرونا مصوبه‌ای شورای عالی داشتند مبنی بر اینکه تعداد دروسی که طلبه‌ها در یک روز درسی ناچارند بگذرانند زیاد است و باید کم شود.
آمارها، تجربیات، گزارش‌های میدانی از طلاب، و اساتید، تقریباً همه حاکی از این بود که اکثر طلبه‌ها نمی‌توانند روزی چهار درس داشته باشند و در عین حال بر سنت‌های اصیل آموزشی حوزه‌های علمیه هم به طور دقیق پای بند باشند.
بزرگان و زعمای حوزه ، بارها تذکر داده اند که نظام سنتی حوزه‌های علمیه، که جزو بهترین نظام‌های آموزشی دنیاست، نباید فدای نوع برنامه ریزی ها شود . درس ها نباید آنقدر انبوه شود که سنتهایی مانند پیش مطالعه، مباحثه، اشکال در درس ، تقریر نویسی و امثال اینها را که در راستای تقویت علمی طلاب است، به دست فراموشی بسپارد.
اشکال تراکم درس و کلاس نسبت به طلاب مراکز تخصصی و رشته های غیر فقهی شدیدتر است. به نحوی که آنها علاوه بر دروس متداول فقه و اصول حوزه، باید دروس رشته تخصصی خویش مثلاً رشته مهدویت، رشته کلام و... را هم بگذرانند که جمعا روزی حدود ۶ الی ۷ درس می شود. طبیعی است در این صورت آن فایده و هدفی که از راه اندازی مراکز تخصصی انتظار است، محقق نخواهد شد.
در این شرایط مطابق کارشناسی هایی که انجام گرفت، شورای عالی مصوب کرد که برنامه درسی طلاب متناسب سازی شود و طلاب رشته های فقهی سه درس از چهار درس روزانه خود به فقه و اصول و دیگر طلاب، دو درس از دروس روزانه خود را به فقه و اصول اختصاص دهند.
خبرگزاری حوزه: اما چرا محدوده‌های امتحانی به صورت اختیاری شدن چند صفحه از هر بخش تغییر کرد؟
حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد: در این رابطه از اساتید و کارشناسان بسیاری نظرخواهی شد. با عنایت به اینکه امکان افزایش سنوات تحصیل نبود و از طرفی در وضع موجود عملا قسمت های پایانی محدوده های درسی ، غالبا خوانده نمی شد و به ناچار از آن قسمت سوالی هم طرح نمی شد، بنا شد محدوده های الزامی جهت امتحان تعیین شود. با این باور، از هر بخش قسمت‌هایی که ضرورت و اهمیت بیشتری داشت برای امتحان الزامی شد . روشن است که رسیدن به نقطه اتفاق در این گونه مسائل دشوار است ولی مدیریت حوزه ها با افتخار و علاقه پیگیر پیشنهادهای اصلاحی و تکمیلی اساتید است چنانچه در طرح شورای عالی با آزمایشی خواندن طرح به این نکته تصریح شده است.
خبرگزاری حوزه: خیلی از اساتید سوال می‌پرسند که آیا این طرح الزامی است؟
حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد: سوال مناسبی است! این طرح در دلش طرح سابق را نیز دارد،زیرا برابر این طرح مثلا یک محدوده‌ای به عنوان اصول فقه ۱ در رسائل مشخص شده است. حال اگر استاد و طلاب توان و زمان کافی برای خواندن تمامی صفحات این درس را داشته باشند و در کنار آن بتوانند بر سنت‌های اصیل مباحثه و مطالعه و تقریرهم تحفظ داشته باشند، خوب چه بهتر که همه محدوده را کامل بخواند و در پایان جهت امتحان اقدام شود، جالب توجه آنکه در مصوبه شورای عالی هم برای تشویق کسانی که همه متن را بخوانند توجه شده است ، برای زمان امتحان هم می توان برابر مقتضیات تصمیم ویژه ای اتخاذ کرد تا طلاب دچار هیچ گونه نگرانی از بابت زمان امتحان نباشند. البته محدوده ای که از آن امتحان گرفته می شود همان محدوده های الزامی تدریس می باشد. این اصل این طرح است. بلکه تمام‌خوانی همراه با عمیق خوانی مد نظر مدیریت و شورای عالی حوزه است و با عنایت به همین برای این نوع تمام خوانی نیز مشوق هایی در نظر گرفته خواهد شد.
پس در طرح جدید، اساتید می توانند بر روال سابق خود به تدریس پرداخته و البته علاوه بر آن منابع و مباحث جدیدی نیز به برنامه آموزشی سطح عالی افزوده شده است.
خبرگزاری حوزه: در مورد محتواهای جدید هم اگر نکته‌ای است بفرمایید تا برویم سراغ سایر سوالات اساتید و مدیران مدارس که به دست ما رسیده است در مورد مسائل اجرایی و مدارک تحصیلی و مانند آن.
حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد: بارها بزرگان و اساتید حوزه عنوان کرده و می‌کنند که بعد از مرحوم شیخ اعظم (ره) و مرحوم آخوند (ره) آراء و نظرات دقیقی در فقه و اصول اعم از مسائل سنتی و مستحدثه مطرح شده که طلاب در دروس خارج به طور جدی با آنها مواجهند ولی در جائی این بحث ها طرح نمی شود.
البته مدیریت حوزه‌های علمیه تلاش کرد، این دروس را در اصول و فقه به صورت آزمایشی و اختیاری و آزاد برقرار نماید که مورد استقبال اساتید و طلاب واقع شد . در این طرح برخی از این دروس به جای مقدار دروس مطالعاتی شده به صورت علی البدل قرار گرفت. طلاب محترم حسب علاقه و برنامه‌ریزی آینده علمی خود یکی از این دروس را می توانند انتخاب نمایند. این کتاب ها در فقه در پایان دروس سطوح عالی گذاشته شد که به نوعی تمهیدی برای ورود به دروس خارج محسوب می‌گردد .
این مباحث هم مطابق مصوبه شورای عالی، باز هم جای کار دارد و اگر کتابی قوی و متقن در این سطح معرفی شد و کارشناسی و مورد تأیید شورای عالی قرار گرفت، به این برنامه اضافه می شود و این کار در رشته های غیرفقهی مورد تأکید بیشتر است تا فقه متناسب و مرتبط با رشته ها برای طلاب گذاشته شود.
🔸 سلمان رشدی نویسنده کتاب آیات شیطانی که مهدور‌الدم اعلام شده بود، در نیویورک و در حالی که برای ادای یک سخنرانی آماده می‌شد، مورد حمله قرار گرفته است.
🔹 خبرنگار آسوشیتدپرس که شاهد حمله به او بوده است می‌گوید یک نفر بعد از معرفی سلمان رشدی روی سکو پریده و او را با مشت یا چاقو هدف قرار داده است سلمان رشدی در پی این ضربه به زمین افتاده، و روشن نیست که از این حمله دقیقا چه آسیبی دیده است.
🔸 حکایت تبلیغ در فضای مجازی شباهت‌های زیادی با تبلیغ در دنیای واقعی دارد؛ بلکه از جهاتی سخت‌تر هم هست.
🔹 اولا فعالیت نامنظم و بی‌برنامه فایده‌ای ندارد. فضای مجازی همیشه در دسترس است، پس صاحب رسانه هم باید فعال باشد مثل امام جماعت فعال؛ البته با مدیریت زمان. اگر قصد ورود جدی به این عرصه ندارید، وقت خودتان را با کارهای گاهانه تلف نکنید.
🔹 ثانیا فضای مجازی دنیای تولید محتواست. کسی در این عرصه دوام می‌آورد که آموزش ببیند، همیشه به‌روز باشد و مهارت‌های لازم را یاد بگیرد.
به اصطلاح، «تولید کننده محتوا» باید همیشه در اوج بماند که نیاز به وقت و برنامه خوبی دارد.
🔹 ثالثا رسانه‌ای موفق است که برنامه‌های کوتاه مدت و بلندمدت داشته باشد.
جهاد تبیین حاصل برنامه‌های از قبل تعیین‌شده است نه صرفا روزمرگی رسانه‌ای داشتن.
روزمرگی تا حدودی نیاز است، اما اکتفاء به آن رشدی برای مخاطبان نمی‌آورد و چه بسا بعد از مدتی مخاطب را دلسرد کند.
🔹 رابعا مثل امام جماعت موفق که با مردم تعامل می‌کند، مجازستان هم نیاز به تعامل با مخاطب دارد البته از جنس خودش. تعامل با مخاطب نیز برنامه و ایده می‌خواهد.
🔸 امروز هم فضای مجازی یک دریای بی‌پایانی است که از همه طرفش می‌شود حرکت کرد...
هر یک نفری که بتواند با رایانه کار کند یک رسانه است.
می‌نشینند پخش می‌کنند شبهات را، حرفها را، جوانهای مؤمن را، جوانهای سالم را گمراه می‌کنند؛ اینها را باید شناخت.
♨️ چه کسی بایستی بیاید وسط میدان و سینه سپر کند و مانع شود از گمراهی جوانان؟... به عهده چه کسی است این کار؟ جامعه علمی و مذهبی؛ یعنی #روحانیت. اولین وظیفه‌اش این است؛ مهمترین وظیفه‌اش این است.
