هیچ زمانی برای آموختن دیر نیست و انسان در معرض خطا است و ممکن است اشتباه کند. وقتی این را فهمید، باید از حرفش برگردد و نقد لازمهٔ بحث است.
آیت الله علوی بروجردی از اساتید حوزه علمیه قم در گفت وگویی، مطالبی پیرامون اقتصاد اسلامی مطرح کرده بود که واکنش هایی در حوزه علمیه داشت که از جمله حجت الاسلام والمسلمین خسروپناه از اساتید حوزه علمیه قم بود که سخنان استاد علوی بروجردی را ردّ و از وی درخواست گفت وگو و مناظره علمی نمود، که در چند روز اخیر این گفت و گوی علمی بین این دو استاد حوزه برگزار گردید که مشروح آن را در ادامه می خوانید:
مجری:
بسم الله الرحمن الرحیم
با استعانت از ذات أحدیت و تبریک ایام باسعادت ولادت امیرالمؤمنین(ع)، این توفیق را داریم که در این ایام باسعادت، در محضر دو تن از بزرگواران حوزه، گفتگو و بحث علمی داشته باشیم. امروز در محضر حضرت آیت‌الله علوی بروجردی، و همچنین در محضر جناب استاد بزرگوار حاج‌آقای خسروپناه هستیم. من عذر می‌خواهم که در اینجا نشسته‌ام؛ اقتضای فیلمبرداری همین بود و همچنین قرار بود که بحث و گفتگوی خیلی صمیمی باشد. چینش هم به خاطر فیلمبرداری است. ان‌شاءالله که بتوانیم از محضر شما بزرگواران استفاده کنیم.
بروجردی: أحسنتم. جزاکم‌الله‌خیراً. ما هم عرض سلام و عرض ادب خدمت حضرت آقای خسروپناه و شما و همه عزیزان داریم و امیدواریم که ان‌شاءالله همانطور که عرض کردیم، گفتگو برای ما در حوزه یک اساس است و ما جز کلام خدا، وحی و آنچه که ثَبَتَ حُجیَّتُه از ناحیه معصومین، هیچ چیز دیگری را جزئی از ثوابت نمی‌دانیم و قابل بحث و نِقاش است. هر نوع مباحثه و مجادله در این امور به کمال علمی حوزه کمک می‌کند. در حوزه این رویه ما بوده است، و هیچوقت نباید به این رویه خدشه‌ای وارد شود.
خسروپناه: أعوذ بالله من الشیطان الرجیم. بسم الله الرحمن الرحیم. الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی رسول الله و آله الطیّبین الطاهرین المعصومین، لا سیّما حجة بن الحسن العسکری أرواحنا لتراب مقدمه الفداء. بنده هم عرض سلام و ادب دارم خدمت همه عزیزان حاضر در جلسه، مخصوصاً حاج‌آقای علوی بروجردی که خدا توفیق داد در این ایام مبارک در این مکان قدسی [باشیم] که زمانی آیت‌الله العظمی حائری یزدی و آیت‌الله العظمی بروجردی حضور داشته‌اند و انفاس قدسیّه‌ای با خدا در این مکان راز و نیاز داشته‌اند، و هم [اینکه] امروز روز ولادت امام جواد الأئمه بود، طبق هیأت دقیق، و هم در آستانه سیزدهم رجب هستیم. میلاد باسعادت امیرالمؤمنین مولی‌الموحدین را تبریک عرض می‌کنم و خدا را برای توفیق شرکت در این جلسه شاکرم و [امیدوارم] گفتگوی علمی و صمیمی‌ای داشته باشیم.
مجری: موضوعی که بزرگواران فرصت دادند تا در خدمت ایشان باشیم، اقتصاد اسلامی است. در مهرماه امسال (۱۳۹۹) گفتگو و بیاناتی از حضرت آیت‌الله علوی بروجردی منتشر شد، پیرامون بحث اقتصاد اسلامی، واکنش‌های مختلفی صورت گرفت و نظرات مختلفی مطرح شد، به‌ویژه حاج‌آقای خسروپناه که تأکید داشتند که این موضوع مهمی است و لازم است تا در این زمینه گفتگویی صورت بگیرد. با توجه به اینکه این مبحث از سوی حاج‌آقای بروجردی مطرح شده بود، ما در ابتدا از ایشان می‌خواهیم تا مجدداً مروری داشته باشند بر نظرات‌شان که بیان فرموده بودند و احیاناً ممکن بود که به‌صورت کامل مطرح نشده باشد، یا اینکه بحث‌های تکمیلی‌شان را بفرمایند تا بعد از آن از محضر استاد خسروپناه استفاده کنیم.
بروجردی: بسم الله الرحمن الرحیم. چیزی که [آن را] به‌عنوان شریعت و دین اسم می‌گذاریم، مجموعه‌ای است از اعتقادیات، فقه، احکام و اخلاقیات. این مجموعه را داریم. در بحث اعتقادات، مباحث کلامی است. آنچه که ما الان با آن سروکار داریم فقه است. فقه ما مجموعه احکام است و شیعه یکی از غنی‌ترین فقه‌ها را دارد؛ چرا که ما از یک میراث بسیار غنی روایی برخورداریم. در روایاتی که داریم. چون می‌دانیم موضوع فقه عمل مکلّف است، فعل مکلّف، بایدها و نبایدها، و در روایات فقهی، ائمه پیرامون این بایدها و نبایدها مطالبی را عنوان فرموده‌اند، و توجه داشته باشیم که حکم همیشه روی موضوع می‌آید، موضوع باید محقَّق باشد تا حکم روی آن بیابد.
